Erkek üreme sistemi iç ve dış olmak üzere iki gruba ayrılarak incelenir.

İÇ ÜREME ORGANLARI

Erkek iç üreme organları testis, epididymis, ductus deferens , ductus ejaculatorius, cowper bezleri, prostat bezi ve vesicula seminalistir.

Testis

Scrotum içinde yer alan sperm ve testosteron üreten bir çift organdır. Sol testis genellikle sağ testisten aşağıda bulunur. Her bir testiste yaklaşık 250-300 lob vardır ve her lobta ise 1 ila 4 tane seminifer tübül adı verilen çok kıvrımlı tüpler bulunur.

Seminifer tübüllerin duvarında germ hücreleri ve sertoli hücreleri olmak üzere iki tip hücre vardır. Germ hücreleri sperm üretir. Sertoli hücreleri spermlere gerekli besini ve fiziksel desteği verir, sitoplazmik artıkları fagosite eder, inhibin üretir. Seminifer tübüllerin arasında ise leyding hücreleri bulunur bu hücreler testosteron üretir.

Epididymis

Epididymis yaklaşık 6 metre uzunluğunda testislerin üzerine yerleşen kıvrımlı tüplerden oluşur. Spermlerin hareket kazandığı, depolandığı fiziksel olgunluğa ulaştığı yerdir. Olgunlaşan spermler epididymis'ten ayrılarak ductus deferens'e doğru ilerler.

Ductus Deferens (Vas Deferens)

Epididymis'in kuyruğundan başlayan 40-50 cm uzunluğunda kalın kaslı tüp şeklinde bir borudur. Ductus deferens'in ductus ejaculatorius'tan önceki yaklaşık 5 cm'lik oldukça geniş olan kısmına ampulla denir. Bu kısım hariç ductus deferens'in görevi spermlerin iletimidir.

Ductus Ejaculatorius

Neredeyse tamamı prostat içinde bulunan ductus ejaculatorius, ductus deferens'ten gelen içerikle vesicula seminalis salgısının karıştırılması ve oluşan mayinin üretradan fışkırarak atılmasını sağlar.

Prostat Bezi

Mesanenin altında diaphragma'nın üstünde yer alan salgı bezidir.Puberteyle beraber testosteron etkisiyle büyümeye başlar. Yetişkin bir insanda boyutu kestane kadardır. Meninin %10-20'lik kısmını oluşturan, meniye süt görünümü veren prostat salgısı üretir. Bu salgı hafif alkalidir spermlerin vajen Ph'sında yaşamasını sağlar.

Vesicula Seminalis

Prostat bezinin her iki tarafında bulunan kese şeklindeki küçük bezlerdir. Kıvrımlı kanallardan oluşur. Epitel hücrelerinden meninin %60'lık kısmını oluşturan mukoid bir salgılar. Bu sıvı içinde fruktoz ve diğer besin maddelerinin yanı sıra bolca prostaglandin ve fibrinojen bulunur. Prostaglandinler servikal mukusla reaksiyona girip spermlerin hareketleri için uygun bir ortam oluşturmaya yardımcı olur.

Cowper Bezleri (Bulbourethral Bezler)

Prostat bezinin alt tarafında üretranın her iki yanında yer alan salgı bezleridir. Bezelye büyüklüğündedir. Seksüel uyarım ile yoğun kıvamda, albüminden zengin alkali bir salgı üretirler. Üretilen salgı daha sonra üretraya iletilir. (Bazen ejekülasyondan önce üretra girişinde görülebilir). Bu salgı üretranın içindeki idrarın taşınmasından kaynaklanan asidik ortamı nötralize eder, penisin kayganlaşmasına yardımcı olur. İçerisinde sperm bulunabileceğinden ejekülasyondan hemen önce penis geri çekilse de gebelik oluşabilir. Kadındaki karşılığı bartholin bezleridir.

DIŞ ÜREME ORGANLARI

Erkek dış üreme organları penis ve scrotumdan oluşur.

Penis

Penis hem cinsel birleşme organıdır hem de boşaltım organıdır. Pars libera ve pars fixa olmak üzere iki bölümden oluşur.

Pars libera penisin dışarıdan görülebilen kısmıdır istirahat halinde ve ereksiyon halinde uzunluk bakımından farklılık gösterir. Penis ucu (glans penis) ve gövde kısmı ( corpus penis) olmak üzere iki kısımdan oluşur. Penis ucu sinir ucu yönünden zengindir ve bu nedenle oldukça duyarlıdır. Ayrıca penis ucunda ejakulat ve idrarın geçişine izin veren meatus (açıklık) bulunur.

Pars fixa dışarıdan görülmeyen penisin tutunup sabitlendiği kısmıdır.

Penis bir corpus spongiosum iki corpus cavernosumdan oluşur.

Corpus spongiosum gerektiğinde ejakulatın gerektiğinde de idrarın atıldığı ortak yol olan üretrayı içinde barındırır.

Corpus cavernosum içeride endotel kaplı boşluklar içeren süngerimsi dokudan meydana gelir. Penis uyarıldığında buradaki kan dolaşımı artar boşluklar kanla dolar ve ereksiyon (sertleşme) gerçekleşir.

Scrotum

Penis ve symphysis pubis'in hemen altında yer alan epididymis, testis ve spermatik kordları içeren kesedir. Spermatik kordlar scrotum içinde testisleri tutan bağlardır. Scrotum'un dışta raphe scroti adı verilen kabartısı bulunur bu kabartı scrotumu dıştan ikiye ayırır. Scrotum'un derisi ince ve diğer vücut yapılarına göre daha koyu renktedir. Üzerinde ince kıllar, ter bezleri ve özel kokuya sahip yağ bezleri bulunur.

Scrotum testislerde sperm üretimi için gerekli ısı regülasyonuna yardımcı olur. Scrotum kasılarak testisleri yukarı çeker vücuda yaklaştırır bu sayede ısı artışı sağlanır veya gevşeterek aşağıya indirir vücuttan uzaklaştırır bu sayede ısı düşüşü sağlanır. Sonuç olarak sperm üretimi için gerekli sıcaklık korunmuş olur.